VN020 Vanda MacMillan, Ffatri deganau B.S.Bacon, Llanrwst

Gadawodd Vanda yr ysgol yn bymtheg oed ac aeth i weithio mewn siop groser, yn gwasanaethu y tu ôl i'r cownter, ond nid oedd yn hapus gan fod llawer o waith papur, ac roedd pobl yn arfer rhoi eu nwyddau i lawr ar fil a thalu ar ddydd Gwener. Roedd hi wedi priodi yn ddwy ar bymtheg oed. Ar ôl y siop, aeth i weithio mewn melin wlân yn Nhrefriw, a oedd yn waith caled. Roedd hi ar y gwŷdd ychydig cyn iddi adael - yn gwneud cwiltiau gwlân. Roedd hi'n ennill tua £ 4, ac roedd hi'n prynu dillad o gatalog gyda'i chyflog, ac yn mynd i'r sinema. Dydy hi ddim yn cofio pa oedran oedd hi pan aeth i'r ffatri ond roedd tri o blant ganddi ac roedd angen arian ychwanegol ar y teulu. Roedd hi wedi clywed bod angen pobl yn y ffatri deganau a threfnodd gyda'i mam i gael ei phlentyn ieuengaf, a rhoddodd hanner ei chyflog i'w mam. Gweithiodd Vanda fel gweithiwr tymor-byr yn ffatri deganau, Llanrwst, yn y cyfnod cyn y Nadolig. Bu'n gweithio ar baentio blodau ar y tai doliau pren ac yn wir roedd yn mwynhau'r gwaith. Gadawodd oherwydd bod y lle yn mynd ar i lawr ac yn diswyddo' r gweithwyr tymhorol. Bu'n gweithio fel glanhawraig am ychydig cyn iddi gael swydd mewn cartref gofal.